Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Έρευνας (ERC), από την ίδρυσή του το 2007, υποστηρίζει τη ρηξικέλευθη, «blue-sky» έρευνα υψηλού ρίσκου και η αξιολόγηση των προτάσεων για όλες του τις προκηρύξεις βασίζεται αποκλειστικά στο κριτήριο της αριστείας. Οι προκηρύξεις του ERC λειτουργούν κατά κανόνα με τη μέθοδο «bottom-up», χωρίς προκαθορισμένες θεματικές κατηγορίες. Η φορητότητα των επιχορηγήσεων και η ευελιξία κατά την υλοποίηση είναι επίσης χαρακτηριστικά γνωρίσματα του ERC που παραμένουν αναλλοίωτα και στο Πρόγραμμα Εργασίας για το 2023, που δημοσιεύτηκε τον Οκτώβριο του 2022.

Η χρονιά που πέρασε ήταν πλούσια σε εξελίξεις για το ERC. Η σύρραξη στην Ουκρανία προκάλεσε την άμεση αντίδραση της διαχειριστικής επιτροπής του ERC, που απηύθυνε έκκληση στους υποτρόφους του προγράμματος για παροχή θέσεων προσωρινής απασχόλησης σε πρόσφυγες ερευνητές και προσωπικό υποστήριξης, όπως τεχνικούς και διευθυντές εργαστηρίων, από την Ουκρανία.

Επιπλέον, η παράταση των διαπραγματεύσεων μεταξύ Ην. Βασιλείου και Ευρωπαϊκής Επιτροπής μετά το Brexit δεν επέτρεψε στους φορείς του Ην. Βασιλείου να συμμετάσχουν το 2022 στην υλοποίηση έργων ERC ως εταίροι προερχόμενοι από συνδεδεμένη χώρα στον Ορίζοντα Ευρώπη. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα την εμφάνιση πλεονάσματος για τη χρηματοδότηση επιπλέον προτάσεων στις προκηρύξεις ERC Starting Grant, Consolidator Grant and Advanced Grant calls του 2021, αλλά και του ERC Synergy Grant 2022, όπου χρηματοδοτήθηκαν όλα τα έργα που βρίσκονταν στη reserve list.

Σύμφωνα με το Πρόγραμμα Εργασίας του 2023, περισσότερα από 2,2 δις ευρώ θα διατεθούν στο σύνολο των δράσεων για τη στήριξη άνω των 1.000 εξεχόντων ερευνητών που θα συνεργαστούν με φορείς από όλη την Ευρώπη. Μία διαφορά σε σχέση με το προηγούμενο πρόγραμμα είναι η αύξηση του προϋπολογισμού για τη συμπληρωματική επιχορήγηση ERC Proof of Concept από 25 σε 30 εκατομμύρια ευρώ. Σχετικά με την υποστήριξη προσφύγων από εμπόλεμες περιοχές, το Συμβούλιο εισήγαγε μια ειδική διάταξη στο Πρόγραμμα Εργασίας του ERC 2023 για επέκταση του διαστήματος επιλεξιμότητας όσον αφορά τους ερευνητές που ζητούν άσυλο, ενώ προστέθηκε άλλο ένα κριτήριο επέκτασης για θύματα φυσικών καταστροφών. Ένας ακόμα νεωτερισμός είναι η εισαγωγή της προκήρυξης ERC Science Journalism Initiative, για τη στήριξη συνεργασιών δημοσιογράφων με ερευνητικούς φορείς.

Όσον αφορά τις εξελίξεις για τη διετία 2023-2024, το Επιστημονικό Συμβούλιο προσέλαβε καταξιωμένους νέους επιστημονικούς αξιολογητές και ενέκρινε επί της αρχής την εφαρμογή του μοντέλου χρηματοδότησης κατ’ αποκοπή (lump sum) για τα έργα της προκήρυξης ERC Advanced Grant 2024 σε πιλοτική βάση. Επίσης, αποφασίστηκαν μια σειρά από αλλαγές, τόσο στις διαδικασίες αξιολόγησης, όσο και στις φόρμες υποβολής για τις επερχόμενες προκηρύξεις του 2024, με στόχο την απλοποίηση των διαδικασιών, ενώ υπογράφτηκε η σύμβαση για την αναμόρφωση της αξιολόγησης της έρευνας της σύμπραξης COARA.