Το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης ενέκρινε στη σύνοδό του στις 2/12/2022 ορισμένα συμπεράσματα σχετικά με τις ερευνητικές υποδομές (ΕΥ), οι οποίες αποτελούν ακρογωνιαίο λίθο για την ανάπτυξη του Ευρωπαϊκού Χώρου Έρευνας (ΕΧΕ).

Στόχος του ΕΧΕ είναι να δημιουργηθεί μια ενιαία αγορά στην ΕΕ για την έρευνα, την καινοτομία και την τεχνολογία. Ο ΕΧΕ, από τη θέσπισή του το 2000, έχει συνδράμει στην ενίσχυση της έρευνας και της καινοτομίας στην ΕΕ, ενθαρρύνοντας την ελεύθερη κυκλοφορία των ερευνητών και της γνώσης και ευθυγραμμίζοντας τις εθνικές πολιτικές για την έρευνα και τα εθνικά ερευνητικά προγράμματα.

Το δίκτυο των πανευρωπαϊκών ΕΥ αποτέλεσε σημαντική επιτυχία στο πλαίσιο της ανάπτυξης του ΕΧΕ, καθώς η Ευρώπη διαθέτει ένα από τα πλέον προηγμένα και ολοκληρωμένα συστήματα ΕΥ στον κόσμο. Οι ΕΥ είναι εγκαταστάσεις κορυφαίας ποιότητας που παρέχουν πόρους και υπηρεσίες σε ερευνητικές κοινότητες για τη διεξαγωγή έρευνας και την προώθηση της καινοτομίας. Οι ΕΥ μπορούν να είναι υπολογιστικά συστήματα, δομές αρχειοθέτησης ή υποδομές επιστημονικών δεδομένων, καθώς και συστοιχίες οργάνων. Παρέχουν λύσεις που βασίζονται στη γνώση για την αντιμετώπιση κοινωνικών προκλήσεων και συμβάλλουν στην υλοποίηση της πράσινης και ψηφιακής μετάβασης της ΕΕ. Οι ΕΥ παρέχουν στους επιστήμονες και τους καινοτόμους φορείς μοναδική εμπειρογνωμοσύνη, εργαλεία, δεδομένα και υπηρεσίες για τη διεξαγωγή βασικής και εφαρμοσμένης έρευνας αιχμής, καθώς και για την προώθηση της τεχνολογικής προόδου και των ρηξικέλευθων καινοτομιών. Συνεπάγονται επίσης σημαντικά οφέλη για τις βιομηχανίες, αλλά και τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις.

Στα συμπεράσματα του Συμβουλίου αναγνωρίζεται η ανάγκη περαιτέρω ενίσχυσης των ΕΥ και διευκόλυνσης της ευρύτερης πρόσβασης σε αυτές, δεδομένου ότι μπορούν να συμβάλουν σε σημαντικό βαθμό στην ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής οικονομίας. Στα συμπεράσματά του, το Συμβούλιο καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη, μέσω του Ευρωπαϊκού Στρατηγικού Φόρουμ Ερευνητικών Υποδομών (ESFRI), να καταρτίσουν την επόμενη έκδοση του χάρτη πορείας του ESFRI και να τη δημοσιεύσουν πριν από το τέλος του 2025. Με το κείμενο καλείται επίσης η Επιτροπή να αναλάβει πρωτοβουλία για την παρουσίαση ενός αναθεωρημένου «Ευρωπαϊκού Χάρτη Πρόσβασης στις Ερευνητικές Υποδομές» έως το 2023.

Κατά τη Διεθνή Διάσκεψη για τις Ερευνητικές Υποδομές που πραγματοποιήθηκε από τις 19 έως τις 21 Οκτωβρίου 2022, εκδόθηκε η «Διακήρυξη του Μπρνο για τις ερευνητικές υποδομές». Στη διακήρυξη του Μπρνο αναγνωρίζονται τα βασικά χαρακτηριστικά των ΕΥ και καλούνται τα ενδιαφερόμενα μέρη του τομέα των ΕΥ από ολόκληρο τον κόσμο να αναπτύξουν την έννοια ενός παγκόσμιου οικοσυστήματος ερευνητικών υποδομών.

Πρακτικά της συνόδου του Συμβουλίου στις 2/12/2022